زبان برنامه نویسی javascript

همه چیز درباره زبان برنامه نویسی javascript و کاربردهای آن

آیا تا به حال برایتان این سوال پیش آمده که زبان برنامه نویسی javascript چیست و چه کاربردی دارد و چرا از آن به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی استفاده می‌کنیم؟ در این مقاله سعی داریم یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه نویسی  را به شما معرفی کنیم.

اگر مایل هستید با آموزش جاوا اسکریپت وارد دنیای برنامه نویسی شوید، اما اطلاعات چندانی در مورد آن ندارید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

زبان برنامه نویسی javascript چیست؟

JavaScript که به اختصار JS نیز نامیده می‌شود، یکی از محبوبترین زبان‌های برنامه نویسی است. جاوا اسکریپت زبانی سطح بالا، داینامیک، شی‌گرا و تفسیری است که از شیوه‌های مختلف برنامه نویسی پشتیبانی می‌کند.

از این زبان می‌توان برای برنامه نویسی سمت سرور (Server Side)، اپلیکیشن‌های موبایل، بازی و اپلیکیشن‌های دسکتاپ استفاده کرد. بنابراین می‌توان اینگونه برداشت کرد که زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت ، یک زبان همه فن حریف است.

اگر با هر یک از این اصطلاحات آشنایی ندارید نگران نباشید، زیرا در ادامه به توضیح هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت. برای اینکه بهتر متوجه چیستی زبان جاوا اسکریپت شوید، در ابتدا باید جواب سوالاتی مانند زبان کامپایلری چیست و چه تفاوتی با زبان مفسری دارد؟ زبان برنامه نویسی سمت سرور و سمت کاربر به چه نوع زبان‌هایی گفته می‌شود؟ را بدانید.

پس از درک این مفاهیم می‌توانید آموزش جاوا اسکریپت را شروع کنید.

همانطور که می‌دانید کامپیوترها تنها به زبان صفر و یک (Binary) صحبت می‌کنند و زبان دیگری را متوجه نمی‌شوند. ما در ابتدا برای برقراری ارتباط با ماشین‌ها سعی کردیم به زبان خود آنها، یعنی زبانی که به زبان صفر و یک نزدیک‌تر است، صحبت کنیم.

به این نوع زبان‌ها که به صورت مستقیم با پردازنده در ارتباط‌اند، در اصطلاح، زبان‌های سطح پایین (Low Level) گفته می‌شود. از جمله این زبان‌ها می‌توان به اسمبلی اشاره کرد.

اما یادگیری و تسلط به این زبان‌ها برای برنامه نویسان فوق العاده سخت بود. بنابراین متخصصین تصمیم به ساخت زبان‌هایی گرفتند که به زبان انسان‌ها نزدیک‌تر باشد. در اصطلاح به این زبان‌ها، زبان‌های سطح بالا (High Level) می‌گویند.

زبان‎های سطح بالایی مانند JavaScript کار را برای برنامه‎نویسان ساده‌تر کردند، زیرا ساختار نوشتاری و منطق آن‌ها بسیار به زبان انسان‌ها نزدیک‌تر شده است. پس می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که آموزش جاوا اسکریپت نسبت به سایر زبان‌های برنامه نویسی سطح پایین ساده‌تر است.

همانطور که دیدید در تعریف زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت به این نکته اشاره شد که این زبان از نوع زبان‌های مفسری است. برای درک ماهیت زبان‌های برنامه نویسی مفسری ابتدا فکر کنید که شما یک مترجم هستید.

برای ترجمه یک متن، دو راه بیشتر ندارید. یا باید آنچه را دریافت می‌کنید به صورت خط به خط و همزمان ترجمه کنید، یا کل مطلب را یک جا ترجمه کنید. این دقیقا همان تفاوت میان زبان‌های مفسری (Interpreter) و زبان‌های کامپایلری (Compiled) است.

زبان‌های برنامه نویسی مفسری چه نوع زبان هایی هستند؟

در زبان‌های مفسری (Interpreted) سورس کد به صورت خط به خط تفسیر می‌شود یعنی پس از تفسیر و اجرای خط اول به خط دوم می‌رود که این روند باعث کند شدن پروسه اجرا می‌شود. این زبان‌ها برعکس زبان کامپایلری به سیستم‌عامل وابسته نیستند چرا که به صورت همزمان و از طریق مفسر، اجرا می‌شوند.

به چه زبان هایی، زبان برنامه نویسی کامپایلری می‌گویند؟

اجازه دهید کمی بیشتر و تخصصی‌تر در این باره توضیح دهیم. در زبان‌های کامپایل شده تمام سورس کدها به یکباره کامپایل (ترجمه) شده و به صورت کامل پردازش و اجرا می‌شوند. خروجی ای که کامپایلر در اختیار شما قرار می‌دهد یک فایل کامپایل شده برای سیستم‌عامل مورد نظر شما است که هیچ وابستگی به کدهای نوشته‌شده ندارند.

در واقع زبان‌های کامپایلری به سیستم‌عامل وابسته هستند و امکان استفاده از کدهای کامپایل شده بر روی سیستم‌عامل دیگری وجود ندارد.

کاربرد زبان برنامه نویسی javascript در دنیای برنامه نویسی چیست؟

پیش‌تر به محبوبیت زبان جاوا اسکریپت اشاره کردیم. این محبوبیت بی دلیل نیست چرا که با این زبانِ شی گرا شما قادر خواهید بود تا سایت‌های بی‌روح خود را جان بخشی کنید و با کاربران خود تعامل داشته باشید.

یعنی می‌توانید فایل‌های انیمیشنی، صوتی و تصویری را روی سایت خود به نمایش بگذارید. همچنین می‌توانید روی سایت‌تان تایمر قرار دهید، رنگ‌ها را با حرکت موس تغییر دهید و بسیاری کارهای دیگر که باعث جذابیت بیشتر صفحات وب می‌شوند.

اما این تمام چیزی نیست که جاوا اسکریپت در اختیار شما قرار می‌دهد. شما با استفاده از این زبان می‌توانید شروع به ساخت برنامه‌های وب و موبایل و دسکتاپ کنید. برای این منظور می‌توانید از فریم‌ورک‌های مختلف JavaScript که مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهند استفاده کنید.

یکی از کارهای سرگرم کننده دیگری که می‌توانید از طریق این زبان انجام دهید، توسعه بازی‌های رایانه ای تحت مرورگر است. پس به صورت کلی می‌توان کاربردهای زبان جاوا اسکریپت را به صورت زیر بیان کرد :

برنامه نویسی فرانت اند

برنامه نویسی بک اند با جاوا اسکریپت

برنامه نویسی نرم افزارهای موبایل

زبان برنامه نویسی javascript چگونه کار می‌کند؟

حال که دیدیم جاوا اسکریپت چیست و چه کاربردهایی دارد، شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که جاوا اسکریپت چگونه در مرورگر‌های مختلف اجرا می‌شود؟ جواب این سوال موتورهای پردازشی (Engine) هستند.

مرورگرهای مختلف برای اجرای کدهای جاوااسکریپت از موتورهای مختلفی استفاده می‌کنند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

✅ موتور V8 برای مرورگرهای اپرا و کروم
✅ موتور SpiderMonkey برای فایرفاکس
✅ موتورهای Trident و Chakra برای ورژن‌های مختلف اینترنت اکسپلورر
✅ موتور ChakraCore برای مرورگر Edge
✅ موتورهای Nitro و SquirrelFish برای مرورگر سافاری

این موتورها در ابتدا کدهای جاوا اسکریپت را ترجمه می‌کنند. سپس اسکریپت‌ها را به زبان ماشین کامپایل می‌کنند تا در نهایت کدها اجرا شوند. البته این موضوع به این معنی نیست که زبان جاوا اسکریپت تنها بر روی مرورگرهای وب اجرا می‌شود.

این زبان برنامه نویسی تقریبا بر روی تمام پلتفرم‌ها با استفاده از JavaScript Virtual Machine قابل اجرا است.

نقاط قوت زبان برنامه نویسی javascript

 

هر یک از زبان هایی که در دنیای برنامه نویسی مورد استفاده قرار می‌گیرند نقاط قوت و ضعف هایی دارند که زبان جاوا اسکریپت هم از این موضوع مستثنا نیست. این زبان به دلیل مزایای فراوانی که دارد در میان برنامه نویسان از محبوبیت زیادی برخوردار است که به طور خلاصه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم :

✅ بر اساس بررسی سایت stackoverflow محبوب‌ترین زبان برنامه نویسی سال 2018 است
✅ برای پردازش و اجرا به کامپایلر احتیاجی ندارد.
✅ یادگیری جاوا اسکریپت نسبت به خیلی از زبان‌های برنامه نویسی راحت‌تر است.
✅ به صورت کراس پلتفورم روی مرورگر‌ها یا پلتفرم‌های مختلف اجرا می‌شود.
✅ نسبت به زبان‌های برنامه نویسی دیگر سبک‌تر و سریع‌تر است.
✅ فریم ورک ها،کتابخانه‌ها و به صورت کلی ابزارهای بسیار زیادی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
✅ زبان بومی مرورگر وب است و در مرورگر کاربران پردازش می‌شود.
✅ امکان ایجاد صفحات وب تعاملی و پویا را به برنامه نویسان می‌دهد.
✅ در جواب عمل کاربران، عکس العمل نشان می‌دهد.

نقاط ضعف زبان برنامه نویسی javascript

برخی از ضعف‌های این زبان برنامه نویسی عبارتند از :

✅ دشواری در تشخیص دلیل خطا دادن و مشکل در دیباگ کردن
✅ محدودیت در اجرای اسکریپت‌های جاوا اسکریپت با ایجاد محدودیت هایی جهت حفظ امنیت
✅ اجرا نشدن بر روی مرورگرهای قدیمی
✅ نفوذپذیری نسبت به اکسپلویت‌ها و عوامل مخرب
✅ می تواند برای اجرای کدهای مخرب در کامپیوتر کاربران استفاده شود.
✅ با رندر شدن متفاوت بر روی ابزارهای مختلف می‌تواند باعث ایجاد تناقض و نداشتن یکپارچگی شود.

زبان برنامه نویسی javascript کجا استفاده می‌شود؟

جاوا اسکریپت عمدتا برای برنامه‌های مبتنی بر وب و مرورگرهای وب مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما جاوا اسکریپت نیز فراتر از وب در نرم افزار، سرورها و کنترل‌های سخت افزاری استفاده می‌شود. در ادامه برخی از مواردی که جاوا اسکریپت در آنها پرکاربرد هستند را نام می‌بریم:

1. اضافه کردن رفتار تعاملی به صفحات وب

جاوا اسکریپت به کاربران اجازه می‌دهد تا با صفحات وب ارتباط برقرار کنند. تقریبا هیچ محدودیتی برای چیزهایی که می‌توانید با جاوا اسکریپت در یک صفحه وب انجام دهید وجود ندارد. در ادامه به چندی از این قابلیت‌ها می‌پردازیم.

· نمایش یا پنهان کردن اطلاعات بیشتر با کلیک یک دکمه

· تغییر رنگ یک دکمه زمانی که ماوس روی آن قرار می‌گیرد

· نمایش اسلاید تصاویر در صفحه اصلی وب

· زوم کردن بر روی یک عکس

· نمایش تایمر یا شمارش معکوس در وب سایت

· پخش فایل صوتی و تصویری در یک صفحه وب

· نمایش انیمیشن‌ها

2. ایجاد برنامه‌های وب و موبایل

توسعه دهندگان می‌‌توانند از فریم‌ورک‌های مختلف جاوا اسکریپت برای توسعه و ساخت برنامه‌های وب و موبایل استفاده کنند. فریم‌ورک‌های جاوا اسکریپت مجموعه‌ای از کتابخانه‌های جاوا اسکریپت هستند که قابلیت نوشتن کد از قبل را به توسعه دهندگان برای استفاده از ویژگی‌های برنامه‌نویسی روزمره ارائه می‌دهند:

به معنای واقعی کلمه یک فریم‌ورک برای ساخت وب سایت‌ها یا برنامه‌های کاربردی وب.

فریم‌ورک‌های محبوب جاوا اسکریپت React، Angular و Vue می‌باشند. بسیاری از شرکت‌ها از Node.js که یک محیط runtime جاوا اسکریپت برروی موتور V8 گوگل کروم می‌باشد استفاده می‌کنند. چند نمونه از مثال‌های مشهور آن: PayPal، LinkedIn، Netflix و Uber می‌باشد.

3. ساخت وب سرورها و توسعه برنامه‌های کاربردی سرور

فراتر از وبسایت‌ها و برنامه‌های کاربردی، توسعه دهندگان همچنین می‌توانند از جاوا اسکریپت برای ساخت وب سرورهای ساده و توسعه زیرساخت‌های back-end توسط Node.js استفاده کنند.

4. توسعه بازی

شما همچنین می‌توانید از جاوا اسکریپت برای ایجاد بازی‌های مرورگر استفاده کنید. اینها یک راه عالی برای تمرین مهارت‌های برنامه‌نویسان مبتدی می‌باشد.