به چه نرم افزاهایی متن باز می گوییم؟

نرم افزار متن باز یا Open Source چیست؟

به زبان ساده اگر یک نرم افزار متن باز باشد، کد آن آزادانه و رایگان در اختیار همه قرار دارد. یعنی چه کاربر آن نرم افزار باشید چه نباشید، می‌توانید آزادانه این کد را دریافت یا ویرایش کرده و نسخه مخصوص به خودتان را منتشر کنید. کاربران حتی می‌توانند نرم افزار و نسخه‌های مختلف آن را به هر تعداد که می‌خواهند منتشر کنند. هرکس می‌تواند نرم افزار را برای هر هدفی که می‌خواهد استفاده کند. در یک جمله: هیچ هزینه لایسنسی برای نرم افزار متن باز وجود ندارد!

نرم افزارهای قابل اجرا بر روی ابزار گوناگون مانند موبایل ، کامپیوتر شخصی و یا کامپوننت های تحت وب به دو دسته تجاری و رایگان تقسیم میشوند.

در عین حال بیشتر نرم افزارها چه رایگان و یا تجاری (غیر رایگان) به صورت کد بسته ارائه میشوند. یعنی کاربر به کدهای نرم افزار دسترسی نداشته و امکان اعمال تغییر در کدهای برنامه برای وی وجود ندارد. در واقع شرکت سازنده نرم افزار با این کار از کپی غیر مجاز در نرم افزار تا حد امکان جلوگیری میکند. و کاربران را برای دریافت پشتیبانی و همچنین عدم بروز مشکلات رایج در نرم افزارهای کرک شده به سمت خرید لایسنس اصلی تشویق میکند.

به عنوان مثال اگر باگ و یا مشکلی در نرم افزار فوق وجود داشته باشد. حتما بایستی با مراجعه به شخص و یا شرکت مالک نرم افزار درخواست رفع اشکال و یا اضافه کردن امکان جدید را نمایید.

در مقابل نرم افزارهای متن باز Open Source و یا منبع باز با امکان دسترسی به کدهای برنامه ارائه میشوند. و این امکان را به برنامه نویسان میدهند تا با تغییرات خاص نرم افزار را شخصی سازی کرده و امکانات دلخواه را به نرم افزار اضافه کنند. و در واقع نرم افزار را به صورت دلخواه توسعه دهند.

در واقع نرم افزارهای متن باز به علت امکان انجام ویرایش در کدسورس (کد اصلی) امکان توسعه و رشد سریعی داشته و باگ و اشتباهات در این نرم افزارها سریعتر مرتفع میشوند.

یکی از معروفترین نرم افزارهای رایج به صورت کدباز مرورگر محبوب فایرفاکس Firefox و یا سیستم عامل لینوکس Linux است. استفاده از سیستم عامل لینوکس به شما این امکان را میدهد تا با دست بردن در کدهای برنامه سیستم عامل دلخواه با تنظیمات خاص را بر روی کامپیوتر خود اجرا کنید.

همچنین سیستم های مدیریت محتوا CMS کدباز مانند جوملا و وردپرس امروزه برای راه اندازی بسیاری از وب سایت ها در سراسر جهان استفاده میشوند.

این را هم بخوانید : طراحی سایت وردپرس

مزایای نرم افزارهای متن باز

نرم افزارهای متن باز دارای محبوبیت بسیاری در میان کاربران و برنامه نویسان هستند. در تمام این مطلب به رایگان و آزاد بودن نرم افزارهای متن باز اشاره کردیم. اما به نظر نمی‌رسد که تمام این محبوبیت ناشی از رایگان بودن این نرم افزارها باشد. چرا که ویژگی‌های یک نرم افزار خوب چیزی بیش از رایگان بودن صرف است. در ادامه به برخی ویژگی‌ها و مزایایی می‌پردازیم . که به محبوبیت روز افزون نرم افزارهای متن باز کمک می‌کنند.

امنیت

نرم افزارهای متن باز روزانه در حال تست شدن توسط جامع برنامه نویسی هستند. کدهای این نرم افزارها در دسترس همه برنامه نویسان قرار دارد. و نقاط ضعف این نرم افزارها بیشتر و سریع‌تر کشف می‌شود. همینطور پس از کشف این نقاط ضعف، افراد بیشتری روی رفع آن کار می‌کنند. بنابراین این گونه اشکالات امنیتی زودتر برطرف می‌شوند.

قابلیت سفارشی سازی

همانطور که در بالا اشاره کردیم هرکسی می‌تواند کدهای یک نرم افزار متن باز را دریافت کرده . و به تناسب سلیقه خود تغییر دهد. بنابراین شما همیشه در این گونه نرم افزارها برای سفارشی سازی آزادید!

کیفیت

نرم افزارهای متن باز توسط برنامه نویسان بسیاری از سراسر دنیا مورد بهبود قرار می‌گیرند. در واقع تغییرات کیفی به تناسب نیاز کاربران بسیار سریع روی این نرم افزار‌ها ایجاد می‌شود. چرا که برنامه نویسان تغییراتی را روی این نرم افزارها اجرا می‌کنند که کاربران می‌خواهند.

معایب نرم افزارهای کدباز

مهمترین نگرانی در استفاده از نرم افزارهای کدباز عدم دریافت پشتیبانی مستقیم از جانب شرکت سازنده است. به عنوان مثال ممکن است در نرم افزار مشکلی به وجود آید که توسط شخص برنامه نویس رفع نشود. و بنابراین استفاده از نرم افزار با مشکل مواجه شود.

البته قبل از دانلود و استفاده از نرم افزارهای متن باز به شما توصیه میشود تا با مراجعه به وب سایت های مختلف از صحت عملکرد صحیح و میزان رضایت مندی کاربران قبلی اطمینان حاصل نمایید.

قوانین اصلی نرم افزارهای اوپن سورس

الف – امکان توزیع مجدد نرم افزار : نرم افزار بایستی برای ارائه به سایر کاربران بدون نیاز به پرداخت امکان استفاده و دانلود داشته باشد.

ب – کد منبع قابل دسترسی : کد سورس نرم افزار بایستی به صورت کاملا باز بدون استفاده از هیچگونه نرم افزار کد در دسترس مستقیم کاربر باشد.

ج – امکان شخصی سازی : امکان شخصی سازی و ارائه نرم افزار ویرایش شده بدون نیاز به دریافت مجوز از سازنده اصلی امکان پذیر باشد.

د – دسترسی برای عموم آزاد باشد : دسترسی به نرم افزار نبایستی برای عده ، ملیت و یا گروه خاصی محدود شود و تمامی افراد بایستی اجازه دسترسی رایگان به نرم افزار را داشته باشند.